Πρόσκληση σε παρουσίαση | Μύθοι για το τέλος του κόσμου | Zátopek | 3 Νοε 8 μ.μ

Ετικέτες

exwtico-ποιήματα, Ελληνική ποίηση, Ζάτοπεκ, Κέδρος, Μύθοι για το τέλος του κόσμου, γυναίκες ποιήτριες

Ευτυχία Παναγιώτου | Μύθοι για το τέλος του κόσμου | Κέδρος 2023

Ετικέτες

exwtico-ποιήματα, ποίηση, Ευτυχία Παναγιώτου, Κέδρος, Μύθοι για το τέλος του κόσμου, γυναίκες ποιήτριες, ελληνική ποίηση

Στην ποιητική σύνθεση Μύθοι για το τέλος του κόσμου ένα πρόσωπο συγκεντρώνει κείμενα αγνώστων από ετερόκλητες πηγές (χειρόγραφα, επιγραφές, διαδίκτυο), όλα μαρτυρίες για την επισφαλή ανθρώπινη ζωή: σύγχρονη δουλεία, έμφυλη βία, ρατσισμός, ιδεολογικές ψευδαισθήσεις, μετατραυματικές μνήμες, ναυαγισμένη τέχνη, ψυχικές εξουσίες, οικολογική καταστροφή, εμπειρίες της απώλειας. Μαρτυρίες για έναν κόσμο σε αποσύνθεση. Θέλοντας να κρατήσει στη μνήμη τα τεκμήρια που βρίσκει, τα αντιγράφει σε νέο περιβάλλον θεραπεύοντας, σαν μελετητής αρχαίων κειμένων, χάσματα και σφάλματα με τη χρήση εκδοτικών συμβόλων. Η συγκίνηση όμως για την ιστορία του πόνου οδηγεί στη συναρμολόγηση, στην ανασύνθεση και στην ποιητική αποκατάσταση των κειμένων. Αποτέλεσμα, μια αφήγηση με αμφιλεγόμενη προέλευση, για την αλήθεια που μένει ή και που δημιουργούμε, υπό τον φόβο για το τέλος του ανθρώπινου είδους.

Γκρεμισμένη τοιχογραφία εποχής

Στον τοίχο αχνοφέγγει ομοίωμα προσώπου.
Κάποιου στον κόσμο που αγαπήθηκε πολύ.
[                           Έργο γλύπτη.                         ]
Πόθησε κι έπλασε,
πόθησε κι έσκαψε τις κόρες των ματιών της
θυμώνοντας όλους
                                                     τους ανέμους.
Έργο κάποιου που θέλησε να αγαπηθεί.

Όπως σε κάποιες φθαρμένες αγιογραφίες
σε πολύπαθα νησιά της ορθοδοξίας
όπου ο θαυμασμός μπερδεύεται με την καλοσύνη
και όταν κοιτάζεις βαθιά στη ρίζα των ματιών
του ανθρώπου που <λες ότι> αγαπάς
στο μέτωπό σου σχηματίζεται ένα ερωτηματικό.

---

Βυζαντινός θίασος (Χορευτές)

Την άνοιξη του 2016 με είχαν προσκαλέσει σε ένα καφενείο στην Ακαδημία Πλάτωνος. Ανάμεσα σε άλλα ποιήματα, είχα σκοπό να διαβάσω κι ένα πολύ αγαπημένο, τον «Βυζαντινό θίασο», από το πρόσφατο τότε βιβλίο μου Χορευτές (2014). Στο συγκεκριμένο ποίημα, ποιητικό υποκείμενο είναι ένα διεμφυλικό πρόσωπο, σε εφηβική περίπου ηλικία, που περιγράφει τη σφοδρή επιθυμία του να αισθάνεται και να εκδηλώνει διαφορετική ταυτότητα φύλου από τη βιολογική, αλλά και τη συνεπακόλουθη βία που αναγκάζεται να υποστεί, το λεγόμενο στις μέρες μας «μπούλινγκ», από τα ανδροπρεπή παιδιά της γειτονιάς.

Λίγο πριν αρχίσει η εκδήλωση, καθίσαμε στην αυλή, θαμώνες και επισκέπτες, πίνοντας το ποτό μας και κουβεντιάζοντας ζωηρά. (Και τι μακρινή που μοιάζει τις μέρες της πανδημίας η ανάμνηση μιας νυχτερινής παρέας…) Στο τραπέζι είχε προσέλθει κι ένα διεμφυλικό πρόσωπο, η Λ. Η σύμπτωση αυτή ενεργοποίησε μέσα μου τα διάφορα συνειδησιακά ζητήματα της σχέσης τέχνης και ζωής. Γράφουμε μεν στη μοναξιά μας ποιήματα για όποιο θέμα μάς ενδιαφέρει, διατυμπανίζοντας την πνευματική μας ελευθερία και την ελευθερία του λόγου, αλλά κάθε μας γραπτό θα ανταγωνίζεται στη συνείδησή μας την ίδια τη ζωή, τη φερόμενη ως «πραγματικότητα». Η Λ. θα άκουγε τη δική μου εκδοχή για πιθανές δικές της εμπειρίες: η αμηχανία μου ήταν τεράστια. Είχα δύο επιλογές: είτε να μη διαβάσω το ποίημα και να λήξει εκεί η όποια αμηχανία, είτε να το διαβάσω κι ό,τι γίνει. Άλλωστε λίγοι θα καταλάβαιναν το ρεαλισμό πίσω από την ποιητική αφήγηση. Ενίοτε μάλιστα η ποιητική φωνή συγχέεται με το πρόσωπο που γράφει, οπότε όλα θα περνούσαν απαρατήρητα.   

Στο κάτω κάτω γιατί να γίνει θέμα κάτι που δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα ποίημα. (Πόσο στα σοβαρά πρέπει να παίρνουμε πια τον εαυτό μας.) Τα ποιητικά υποκείμενα είναι κατασκευασμένες μορφές, έτσι δεν είναι; Παρ’ όλα αυτά το ποίημα για μένα ήταν αληθινό, σαν να επρόκειτο για δική μου προσωπική μαρτυρία, βιωμένη εμπειρία. Θεωρώντας προδοσία και λάκτισμα την οπισθοχώρηση, επέλεξα να απαγγείλω τον «Βυζαντινό θίασο» και να αντιμετωπίσω τις όποιες αντιδράσεις οργίαζαν στο μυαλό μου ως πολύ πραγματικές. Με μια μικρή διαφορά. Προτού το κάνω, ένιωσα την ανάγκη να εκμυστηρευτώ τους προβληματισμούς μου στη Λ. Μιλώντας μαζί της, ένιωθα αντιθέτως ότι η ελευθερία της είχε μια συγγένεια με εκείνη του ποιητικού υποκειμένου στο «θίασό» μου.

Σε εκείνη την αυλή των θαυμάτων, που όσο το σκέφτομαι πιο πολύ πεζοδρόμιο ήταν, η θέρμη της Λ. με απελευθέρωσε, και στην εκδήλωση απήγγειλα το ποίημα, χωρίς επεξηγηματικές εισαγωγές. Όπως ανέφερα πριν, ενίοτε, κανείς δεν αντιλαμβάνεται με την πρώτη ανάγνωση τι λέει το κείμενο. Όλα ακούγονται μεταφορικά και ανώδυνα, ρέουν επίσης γρήγορα λόγω της ευλογίας του ρυθμού. Έτσι η απαγγελία, αυτή που με γέμισε αρχικά με τόσο τρόμο, ήταν σαν να έγινε ειδικά για τη Λ., κάτι που θα ξέραμε μόνο εκείνη κι εγώ.  

Η Λ. σηκώθηκε και πλησίασε. Άκουγε με προσοχή και συγκρατημένη  συγκίνηση. Δεν θα μάθω ποτέ τις σκέψεις της. Θυμάμαι όμως ακόμη τη μορφή της στο ημίφως, τα μαλλιά της να τρεμοπαίζουν στο φόντο. Σπίθες της δικής μου ανέλπιστης συγκίνησης.

Ένα βράδυ σε έναν χώρο δύο άνθρωποι συναντήθηκαν, σε μερικές κουβέντες, σε ένα ποίημα, με καλές προθέσεις, για μία στιγμή. Όπου κι αν βρίσκεσαι, να είσαι καλά.

Λήψη

* «Βυζαντινός θίασος»: Ο στίχος της προμετωπίδας ανήκει στον Μάνο Χατζιδάκι, υπότιτλος στα Τραγούδια της Αμαρτίας (1992). Η φράση με πλάγια «Προσοχή Οικογένηα» είναι βγαλμένη από το Μπουρδέλο του Ηλία Πετρόπουλου, Γράμματα, 1980, σ. 41.

Συνέντευξη και ποιήματά μου στο Publishers Weekly Arabic, τχ. 28.

Ετικέτες

Ευτυχία Παναγιώτου, Μαύρη Μωραλίνα, Χορευτές, ελληνική ποίηση, Publishers Weekly Arabic

Συνέντευξη και ποιήματά μου στο Publishers Weekly Arabic, τχ. 28, με τη φροντίδα του ευγενούς ποιητή και εκδότη Ali Al Ameri και της ομάδας του. 

Ο γιος μας | Βαγγέλης Μπέκας

Ετικέτες

Βαγγέλης Μπέκας

Under_a film by Vangelis Bekas

Μια βραδιά αφιερωμένη στην Κατερίνα Γώγου

Κατερίνα Γώγου, «Μου μοιάζει ο άνθρωπος μ’ έναν ήλιο, που καίγεται από μόνος του», επιμ. Ευτυχία Παναγιώτου, Καστανιώτης, Αθήνα 2018

Ετικέτες

Καστανιώτης, Κατερίνα Γώγου, Ντοκουμέντα, Συνεντεύξεις

Όπως και να ’χει, συνέντευξη ίσον λούμπα. Δεν είμαι απ’ αυτούς που πιστεύουν πως μέσα απ’ τις «επαναστατικές» απαντήσεις μου θ’ ανατρέψω τον αστικό Τύπο. Αυτό το «μπες μέσα να τ’ αλλάξεις» δεν περνάει πια. Πολύ απλά η συνέντευξη είναι στριπτίζ μπροστά σ’ αλλήθωρα μάτια μπανιστιρτζήδων αναγνωστών (ευτυχώς όχι όλων). Μπροστά σ’ ανώμαλους σεξουαλικά «ειδικούς» που τα ξέρουν όλα. […]

Τέχνη σημαίνει έρωτας. Κι ο έρωτας είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων. Έρωτας σημαίνει ν’ αγαπήσεις παράφορα τον στραπατσαρισμένο εαυτό σου, γιατί μονάχα έτσι θ’ αγαπήσεις και τον δίπλα σου. Και έρωτας είναι η επιθυμία. Επιθυμία για ζωή, για τραγούδια, για σένα και για όλους. Και είναι η επιθυμία τέχνη επαναστατική με την αλήθεια του όρου, γιατί δε σηκώνει «επιτρέπεται» και «απαγορεύεται».

Για μένα δεν υπάρχει μεγαλύτερο έργο τέχνης απ’ τον άνθρωπο, που περπατάει ολομόναχος μέσα στο χρόνο με οδυνηρές συγκρούσεις μέσα του. […]

Μου μοιάζει ο άνθρωπος μ’ έναν ήλιο, που καίγεται από μόνος του. Κι η Τέχνη, σαν άρρωστος και γιατρός μαζί. 

Η Κατερίνα Γώγου μέσα από συνεντεύξεις, κείμενα και ντοκουμέντα. Η φωνή μιας σημαντικής ποιήτριας για την κοινωνία, την πολιτική, την τέχνη, τον συνάνθρωπο.

Σκέψεις για το πολιτικό στην ποίηση

Αν δεχτούμε, για χάρη της πρόκλησης, ότι υπάρχει «πολιτική ποίηση» ως κατηγορία ποίησης, θα χρειαστεί να ξεκαθαρίσουμε ότι η ποίηση που θα ανταποκρίνεται σε αυτή την κατηγορία πρέπει να εμπεριέχει και «ποίηση» και «πολιτική». Λόγω περιορισμένου χώρου, καταθέτω μερικές σκέψεις:

1. Με τον όρο «πολιτική ποίηση» υπονοείται ότι υπάρχει ποίηση «μη πολιτική». Αν αντιλαμβανόμαστε ακόμα τον κόσμο διπολικά, τότε η υπόλοιπη ποίηση πρέπει να θεωρηθεί προσωπική υπόθεση. (Άραγε πόσα ποιήματα χάθηκαν μεταξύ καθαρών αντινομιών;)
2. «Πολιτική» είθισται να χαρακτηρίζεται η ποίηση με βάση το θέμα της και όχι με βάση τη μορφή της. Και κάπως έτσι πέφτουμε ξανά στην παγίδα του δυϊσμού, να συζητάμε σαν ανατόμοι για «μορφή» και «περιεχόμενο».
3. Ακούγεται συχνά ότι η «πολιτικότητα» σχετίζεται με μια ποίηση που εκφωνείται στο δρόμο και σε άλλους δημόσιους χώρους. Γίνεται, λένε, προσβάσιμη σε όσους ή όσες δεν διαβάζουν (μα για κάποιο λόγο έχει προαποφασιστεί ερήμην τους ότι και χρειάζονται την ποίηση και τους αφορά κι ότι οι δυσκολίες πρόσβασης στην ποίηση είναι πρακτικές και υλικές).
4. Ένα ποίημα πολιτικού ρεαλισμού (με απλή ή και προφορική γλώσσα και πολιτικό θέμα) ενδέχεται να μην είναι πολιτικό. Ωστόσο έχουν γραφτεί σπουδαία πολιτικά ποιήματα στον ίλιγγο της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας της εποχής τους. Ας βρούμε τις ιστορικές αναλογίες και τις διαφορές.
5. Στα δικά μας γραμματολογικά, η «πολιτική ποίηση» είναι συνδεδεμένη με τη μεταπολεμική. Παραπλήσιοι όροι: «στρατευμένη», «αριστερή». Απασχολεί εξ αντανακλάσεως η δράση τού (είθισται άντρα) ποιητή, ακολουθούν συχνά αναγνωστικές (ιδεολογικές) προβολές: εξιδανικεύσεις, αποσιωπήσεις, η επιβολή των γεγονότων και της βιογραφίας. Κάποια ποιήματα που ανήκουν γραμματολογικά στην «πολιτική ποίηση» είναι στραμμένα όμως προς το παρελθόν. Εξομολογούνται πολιτικές εμπειρίες, ιστορικά τραυματικές και ηθικά καίριες. Πρόκειται για γόνιμο κομμάτι του μοντερνισμού μας, που συγκινεί, κι αυτό δεν είναι λίγο. Συγκινεί γιατί κάτι μάς λείπει.
6. Ως προς τη μοντέρνα ποίηση, ο Κ. Καρυωτάκης και ο Κ.Π. Καβάφης (ίσως όχι μόνο αυτοί) πέτυχαν και ποιητικές και πολιτικές τομές. Ο Καρυωτάκης σπάζοντας τον εθνικό ήχο της παράδοσης, ο Καβάφης υπονομεύοντας εξουσίες και στερεότυπα. Τα ποιητικά υποκείμενα και των δύο δικαίωσαν την ύπαρξή τους στον μοντέρνο κόσμο, αλλά και τη δική μας, και η δικαίωση αυτή αφορά το ότι αγωνίστηκαν σε απάτητο έδαφος: εισήλθαν με τη μεικτή τους γλώσσα και ταυτότητα σε περιοχές κινδύνου.
7. Η «πολιτικότητα» επομένως συνδέεται με την απόπειρα ανάκτησης της διαλογικότητας και της κοινότητας (δεν εννοώ εδώ τον κοινοτισμό). Προκύπτει από τον διαφορετικό κάθε φορά γλωσσικό τρόπο ή στάση με τα οποία το έργο ανοίγει διάλογο κοιτώντας προς ένα συλλογικό (αν υπάρχει) μετά.
8. Η αναλυτική κατηγορία «πολιτική ποίηση» είναι χρήσιμο εργαλείο για τη φιλοσοφία και τη φιλολογία. Μερικές φορές όμως το μόνο που ζητούμε (γράφοντας, διαβάζοντας, ζώντας) είναι να αισθανθούμε στο πετσί μας την πολιτικότητα. Αυτό συμβαίνει όταν κείμενο και ιστορικό βίωμα γίνονται στο χαρτί αδιαχώριστα, όταν είναι απόλυτα συνυφασμένα (με την έννοια, ναι, της ύφανσης). Όταν στο έργο —το σύνολο μιας ποιητικής διαδρομής— ηχεί και αντηχεί εκείνο που μόλις έσπασε και εκείνο που πάει να φτιαχτεί μια δεδομένη ιστορική στιγμή.
9. Συμβαίνει σπάνια. Μα δεν σημαίνει πως η «πολιτικότητα» δεν πρέπει να παραμείνει κομβικό στοιχείο διαμόρφωσης μιας ποιητικής. Η αποτυχία άλλωστε μιας απόπειρας μπορεί να οδηγήσει την ποίηση κάπου αλλού.
10. Αν η λέξη «πολιτικότητα» αποπροσανατολίζει, ας την πούμε «ιστορικότητα», σχέση (ποιητικών) υποκειμένων με την ιστορία. Ας την πούμε τολμηρή υπέρβαση της περιπτωσιολογίας. Ας την πούμε καθαρότερη αντίληψη —αν γίνεται— του περίπλοκου φάσματος της ζωής.

* Το σύντομο αυτό κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Φρμκ, τχ. 11, με αφορμή το αφιέρωμα «Το πολιτικό στην ποίηση». Η επιλογή-ανθολόγηση «πολιτικών ποιημάτων» έγινε από τους συντελεστές του περιοδικού (βλ. Εισαγωγή).

Μαχμούντ Νταρουίς (1941-2008) | Κατάσταση Πολιορκίας, μτφ. Γ. Μπλάνας (απόσπασμα)

 

Athens Beat (ντοκιμαντέρ)

Ετικέτες

Βαγγέλης Μπέκας

ATHENS BEAT. Ένα ντοκιμαντέρ για την «underground» καλλιτεχνική ζωή της Αθήνας τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Θαυμασμός για το αποτέλεσμα και σεβασμός σε όσους εργάστηκαν σκληρά. Και μια παράξενη ζαλάδα γιατί δεν πιστεύουμε ότι αυτό το ντοκιμαντέρ έγινε αλλά πιστεύουμε ότι αυτό το ζήσαμε: αφού το βλέπουμε στο ντοκιμαντέρ.

Καλό σου ταξίδι, Athens Beat!

Δείτε το τρέιλερ:

Athens Beat [documentary 65 mins]

Ένας συγγραφέας αναζητά έναν γελαστό ήρωα στην Αθήνα της Κρίσης, κάποιον που να ζει την κάθε στιγμή σαν να είναι η τελευταία. Ακολουθώντας μια μπάντα με χάλκινα και τους ακροβάτες ενός ιδιόμορφου τσίρκου, θα ανακαλύψει μια κοινότητα καλλιτεχνών που βγάζει τη γλώσσα στην γκρίζα κανονικότητα και τα κάπιταλ κοντρόλ. Τελικά, ο συγγραφέας θα συνειδητοποιήσει ότι, κατά τη διάρκεια της Κρίσης, η Αθήνα μεταμορφώθηκε σε μια αυθεντική underground μητρόπολη της Ανατολικής Μεσογείου.

A writer is searching for a playful hero in crisis-stricken Athens, someone who lives every minute as if it were his last one. Following a brass band and a peculiar troupe of acrobats the writer comes across a community of artists who stuck their tongues out at the grey regularity and the Capital Controls. He finally realises that, during the crisis, Athens has transformed into a genuine underground weird city.

— Μusic bands: Elektrobalkana, Brass band of Metaxourgio & Keramikos, Rumba Mafia, Muchatrela Band, Cirko Cachivache, Rslg Quartet, L. Grigoriou & Global Daulia, Aera Patera, Afro Cargo +, The Sexy Christians, Madares, RadioSol, Zoro & Buzz Drum bands: Batala Atenas, Bloco Swingueira, Anasa

Camera: Anna Antonopoulou, Apostolis Koutsianikoulis, Aris Pavlidis, Vangelis Bekas, Zafeiris Chaitidis Script editor: Eftychia Panayiotou Subtitles: Nickie Lambrinakou, Stelios Giannoulakis Line producer: Kostas Kolimenos, Anna Antonopoulou Produced by Vangelis Bekas & George Bekas Abroad distribution: Series Balkans Distribution Sound design: Stelios Giannoulakis Written, directed & edited by Vangelis Bekas

Ανθολογίες ποίησης στο εξωτερικό

Πολλές ανθολογίες ποίησης ή γενικά λογοτεχνίας (πέντε από τις παρακάτω είναι ανθολογίες νεοελληνικής ποίησης) εκδόθηκαν στο εξωτερικό, καθεμιά με τη δική της στόχευση και μέθοδο, γνώση και αισθητική. Δεν διαβάζεις τους ίδιους/ες ποιητές/τριες σε όλες, και αυτό είναι χρήσιμο. Φαίνεται έτσι πόσο αμφιλεγόμενη είναι η αξιολόγηση μιας ποίησης που είναι ενεργή, ίσως μάλιστα να βρίσκεται ακόμα στην απαρχή της.

Η συμπερίληψη ποιημάτων μου σε ανθολογίες ενίοτε μου φέρνει χαρά, εφόσον γράφεται και εκδίδεται πια πολλή ποίηση, άρα καμία συμπερίληψη δεν θεωρείται δεδομένη. Συχνότερα όμως τις αντιμετωπίζω με απορία ως προς το αν μπορεί να χαρτογραφήσουν την παρούσα ποιητική πραγματικότητα. (Ίσως αυτός να μην είναι ο στόχος τους όμως.) Πολλοί/ες καλοί/ές ποιητές/τριες για διάφορους λόγους, που μπορεί να είναι ορισμένες φορές και τυχαίοι, δεν συμπεριλαμβάνονται στις ανθολογίες, ίσως και σε καμία, κι εδώ τίθεται κι ένα ζήτημα που αφορά τους αποκλεισμούς (όχι μόνο τον αριθμό σελίδων που αφιερώνονται σε κάθε ποιητή/τρια, όπως ίσως παλιότερα, στο μεσοπόλεμο) αλλά και τις διαφορετικές οπτικές, εμπειρίες, ιδεολογίες (εξωτερικό/Ελλάδα, το βαθμό δραστηριοποίησης ποιητικών κύκλων με ορισμένα χαρακτηριστικά, αισθητική ανθολόγων κ.ά.). Επίσης η ανθολόγηση αλλάζει κάπως και την αναγνωστική λειτουργία και την ποιητική αίσθηση, λόγω της αποσπασματικότητας που τη διακρίνει και την οργάνωση των ποιημάτων γύρω από έναν εκδοτικό σκοπό. Είναι δύσκολο να βρει κανείς από τις ανθολογίες τον/την ποιητή/τριά του, θα χρειαστεί να ψάξει λίγο πιο βαθιά (αν η ανθολογία λειτουργεί ως πρώτο ερέθισμα, αυτό είναι θετικό). Επιπλέον η επιλογή ποιημάτων ίσως γίνεται με κριτήριο και τη μεταφρασιμότητά τους, ή ακόμη τη δυνατότητα να βρεθεί ο/η κατάλληλος/η μεταφραστής/τρια (δεν είναι ακριβοπληρωμένοι/ες ή κάποιοι/ες ενδέχεται να μην πληρώνονται), άρα στην ανθολογία ίσως μην έχουν επιλεγεί τα καλύτερα ποιήματα ή καλές μεταφράσεις. Το θέμα είναι περίπλοκο, κι αυτό το διαπιστώνει κανείς αν συγκρίνει τις πρακτικές διάδοσης, ερμηνείας και οριοθέτησης της νεοελληνικής ποίησης με εκείνες του παρελθόντος, ακόμη και του πρόσφατου, του μεταπολιτευτικού, εποχή που συνδέεται και πιο εμφανώς με τη λειτουργία της διαφήμισης και της αγοράς ή εκείνου που στη θεωρία λέγεται: υλικοποίηση του συμβολικού.

Υπάρχει όμως εδώ πολιτισμικό ενδιαφέρον: κάποιοι/ες από το μέλλον θα συγκρίνουν τις επιλογές τού τώρα με εκείνες τού μετά και θα αποφανθούν αξιολογικά, ανάλογα και με τα ιδεολογικά, ιστορικά, κοινωνικά και αισθητικά συμφραζόμενα στα οποία ζουν καθώς και με βάση τις ανάγκες τους (πρακτικές, οικονομικές, επαγγελματικές). Θα αποφανθούν για το τι «συνέβη» στη νεοελληνική ποίηση την περίοδο αυτή, η οποία φέρει γενικευτικά το όνομα «Ελλάδα της κρίσης». Μπορεί βέβαια οι ανθολογίες αυτές να ξεχαστούν από τις επόμενες. Το μέλλον είναι αβέβαιο.

Ο χρόνος όμως είναι ο πιο αδυσώπητος κριτής, με αυτόν αναμετριέται η τέχνη.